Wizja moralnego odrodzenia świata w pismach księdza biskupa Adolfa Piotra Szelążka

Informacja o dokumencie:

Archiwum Generalne Zgromadzenia Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus
ul. Ejsmonda 17, 05-807 Podkowa Leśna.

s. Beniamina Elżbieta Karwowska CST,Wizja moralnego odrodzenia świata w pismach księdza biskupa Adolfa Piotra Szelążka, Podkowa Leśna, 13 sierpnia 1994, oryg. AGCST, mps, k. 1-3.

Treść dokumentu:

Wizja moralnego odrodzenia świata
w pismach księdza biskupa Adolfa Piotra Szelążka

W środkach masowego przekazu nasilają się dyskusje dotyczące upadku moralnego narodów i braku poszanowania dla Prawa Bożego. Wielu ludzi zastanawia się nad sposobami opanowania sytuacji kryzysowych, zaradzenia dostrzeżonemu złu społecznemu i moralnemu.

Problem ten już wiele lat temu dostrzegał biskup łucki Adolf Piotr Szelążek. W czasie dzisiejszej audycji pragniemy przybliżyć postać Księdza Biskupa i zasady na których oparł on swoją wizję moralnego odrodzenia świata.

Adolf Szelążek urodził się 1 sierpnia 1865 r. w Stoczku Łukowskim na Podlasku. Obecnie tereny te należą do Ukrainy.¹ W kilku miejscach pobytu rodziny Szelążków i kształcenia młodego Adolfa dokonywała się jego formacja osobowa i intelektualna. Zaowocowała ona wstąpieniem do Seminarium Duchownego w Płocku i wyświeceniem na kapłana w maju 1888 roku. Pogłębiał studia teologiczne i prawnicze na Akademii Duchownej w Petersburgu. Prowadził działalność profesorską oraz duszpasterską na różnych urzędach w diecezji płockiej. W 1918 r. został biskupem pomocniczym Płocka, a w 1925 r. Ordynariuszem Łucka (Wołyń, dzisiaj Ukraina). Reprezentował Episkopat Polski w przygotowaniu Konkordatu, zawartego w 1925 r. pomiędzy Stolicą Apostolską a Rządem Polskim. Prowadził ożywioną działalność ekumeniczną. W 1936 r. założył Zgromadzenie Sióstr św. Teresy od Dzieciątka Jezus, mające na celu pracę wychowawczą dzieci i młodzieży. W okresie II wojny światowej, gdy diecezja łucka znalazła się w granicach ZSRR, nie opuścił własnej siedziby. Od 4 stycznia 1945 roku do 15 maja 1946 roku przebywał w więzieniu w Kijowie. Uwolniony na skutek interwencji aliantów i papieża Piusa XII, ostatnie lata spędził w Bierzgłowie k/Torunia. Zmarł 9 lutego 1950 roku. Jest pochowany w krypcie kościoła św. Jakuba w Toruniu.

Program odnowy moralnej i społecznej zajmuje dużo miejsca w życiu i dziełach Księdza Biskupa Szelążka. Podjęcie tej problematyki było związane z sytuacją w jakiej znalazł się on w chwili podjęcia pracy pasterskiej w diecezji łuckiej. Ksiądz Biskup był świadomy, że wszelkie zmiany w strukturach i instytucjach nie będą miały większego znaczenia, jeżeli nie będzie im towarzyszyć wewnętrzna przemiana ludzi. Wierzył, że dzieła odnowy moralnej można dokonać jedynie w oparciu o zasady Ewangelii głoszonej przez Chrystusa i przy Jego nadprzyrodzonej pomocy.

Zasady odrodzenia moralnego świata sprowadza Biskup Szelążek do trzech postulatów, których przestrzeganie zapewni ustawiczny rozwój narodom i wyprowadzi je z upadku. Są nimi: budowa Królestwa Bożego na ziemi, otwarcie się na rzeczywistość nadprzyrodzoną oraz zaangażowanie chrześcijan w działalność apostolską.

Duszpasterz Łucki podstawową zasadą odrodzenia moralnego świata uczynił tezę o budowie powszechnego Królestwa Bożego. Upoważnioną do tego społecznością jest Kościół. Jego głównym zadaniem w czasach współczesnych jest przywrócenie wpływu Chrystusa na życie ludzi, prowadzenie wszystkich do Jezusa. Biskup nie wzbudza próżnych nadziei na pełną realizację Bożego Królestwa sprawiedliwości w warunkach ziemskiego bytowania, ale podkreśla, że czasy absolutnego panowania Boga nad światem kiedyś nadejdą. Nie będzie to jednak triumf siły fizycznej, lecz zwycięstwo miłości zespalającej wszystkie narody. W celu przybliżenia tego Królestwa chrześcijanie powinni troszczyć się o miłość wzajemną w najprostszych okolicznościach życia, w dziedzinie zaś organizacyjnej tworzyć chrześcijańską kulturę, drogą stopniowej przemiany rzeczywistości ziemskiej. Przemiana ta wymaga zaistnienia prawa, które zapewnia poczucie bezpieczeństwa.

Spośród wszystkich istniejących praw najwyższym poziomem odznacza się prawo moralne. Ono prowadzi ludzi do pełni doskonałości. Toteż zdaniem Biskupa Szelążka celowo i konsekwentnie dążyć należy do podporządkowania prawu Bożemu poszczególnych dziedzin życia prywatnego i publicznego. Godne uwagi i przypomnienia jest stwierdzenie Autora, że „nie może być sprzeczności między prawem Bożym a ludzkim, jeśli prawo ludzkie jest sprawiedliwe”.

Kolejną bardzo istotną zasadą jest troska o rozwój życia nadprzyrodzonego. Bez niego nawet najwspanialsze czyny i słowa nie przyniosą owoców, gdyż życie zewnętrzne jest wynikiem wewnętrznego. Z analizy pism Biskupa A. Szelążka wynika, że odrzucenie łaski uświęcającej, a w konsekwencji brak zjednoczenia z Bogiem stanowią źródło upadku moralnego, rzeczywistą przyczynę kryzysu. W celu zapobieżenia upadkowi nie wystarczy tylko poprzestać na usuwaniu przejawów zła środkami wskazanymi przez sumienie, rozum i roztropność, lecz musi dojść do uzdrowienia duszy jednostek, do podniesienia ludzi na wyżyny życia nadprzyrodzonego.

W dziele uświęcania świata odrębne miejsce zajmuje świadectwo chrześcijańskiego życia oraz działalność apostolska osób konsekrowanych. Zakonnicy pomimo różnorodnych zadań społecznych na poszczególnych Zgromadzeniach, obowiązani są szerzyć Królestwo Boże, poprzez dążenie do zjednoczenia z Bogiem i troskę o rozwój miłości Bożej w sercach bliźnich.

Katolicy świeccy powinni być obecni we wszystkich dziedzinach życia społecznego od rodziny poprzez dziedzinę polityki, życie gospodarczo-społeczne, aż po kulturę, ponieważ wiara chrześcijańska ogarnia całe ludzkie życie. We wszystkich tych dziedzinach mają się oni kierować duchem Ewangelii, stawiając wartości etyczne przed materialnymi, broniąc godności i praw osoby ludzkiej.

Ukazana przez biskupa Szelążka droga moralnego odrodzenia świata jest koncepcją wybitnie chrześcijańską. A zawarte w niej pouczenia, dzięki sięganiu do istoty problemów długo jeszcze nie stracą swej aktualności.

Podkowa Leśna, 13 sierpnia 1994

(-) s. Beniamina Karwowska